مثنوی طاقدیس و مثنوی معنوی
Authors
abstract
مثنوی مولوی به عنوان یکی از آثار مشهور عرفانی از دیرباز مرکز توجّه شاعران دیگر بوده است. به همین دلیل، بارها تقلیدهایی از آن صورت گرفته است. یکی از مثنوی هایی که به تقلید از آن سروده شده است و از نظر صورت و محتوا شباهت هایی به مثنوی مولوی دارد، مثنوی طاقدیس اثر ملاّ احمد نراقی است. این مقاله متضمّن مقایسه این دو مثنوی و نتایج مترتّب بر آن با رویکرد انتقادی است. از نظر عوامل صوری، مقایسه این دو نشان می دهد که یکی از عوامل مهمّ تداعی در مثنوی، تداعی بر اساس تشابه است. این نوع تداعی زیرشاخه هایی چون تداعی از طریق مضمون، تداعی بر اساس صفت شخصیّت، گفتگوها، خلاصه داستان و نظایر اینها در مثنوی مولوی دارد که این مقاله می کوشد تا این موارد تشابه را در مثنوی طاقدیس نیز نشان دهد. از دیگر مواردی که برای وجوه شباهت دو مثنوی می توان برشمرد، وزن و قالب دو مثنوی است. همچنین از نحوه آغاز آنها باید یاد کرد که بدون تمهید و در نخستین بیت، با فعل «بشنو» آغاز می شوند. از این نظر که آخرین داستان در دو مثنوی ناتمام مانده است، پایان آنها نیز همانند است. شیوه داستان در داستان طاقدیس نیز همانندی هایی با مثنوی معنوی دارد. این بررسی نشان می دهد که در قیاس داستان های مشترک دو منظومه و شیوه داستان پردازی آشکارا، مثنوی معنوی بر مثنوی طاقدیس برتری دارد. از نظر محتوا، علاوه بر آنکه موضوعات مختلف عرفانی در این دو مثنوی مطرح شده، برخی از داستان های دو منظومه مشترک است و ملاّی نراقی بیت ها و مصرع هایی قابل توجّه از مثنوی را درج، تضمین و اقتباس کرده است.
similar resources
پیرامتنیت در مثنوی طاقدیس و مثنوی معنوی
مثنوی طاقدیس اثر ملا احمد نراقی به تقلید ازمثنوی معنوی سروده شده و همچون این اثر سترگ درآن موضوعات فراوانی از دیدگاه عرفان و مذهب مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. در این مقاله میزان تاثیر پذیری مشترک حکایات مثنوی طاقدیس (به عنوان زبر متن) و مثنوی معنوی (به عنوان زیرمتن) از قصص قرآنی (به عنوان سر متن) بر مبنای نظریۀ پیرامتنیت ژرار ژنت واکاوی شده است. یافته‌های این مقاله نشان می‌دهد که هم مولا...
full textزندگی جاوید در مثنوی های حدیقه الحقیقه و مثنوی معنوی
انسان از لحظه شناخت خود و جهان‘خواسته بداند ازکجا آمده و به کجا می رود اندیشه گذر از این جهان همچون گردش روز شب وتغییر فصول‘ بر دل و جانش سایه سیاهی افکنده که نه راه قرار درآن را داشته ونه راه فرار ازآن را.در نگاه شعرای عارف ‘ زندگی جاوید یعنی تحول و تکامل انسان از خاک تا افلاک. به همین خاطر سنایی غزنوی و بعد از او مولوی عاشقانه به توصیف سرای جاوی پرداخته و قیامت را لقاء الهی وبهشت را زمان وص...
full textسوررئالیسم در مثنوی معنوی
سوررئالیسم جریانی است هنری و ادبی که در ابتدای قرن بیستم درکشور فرانسه آغازشد. سوررئالیست‌ها به وجود عالمی ماورای عالم ماده معتقد بودند و راه رستگاری را در اشراقاتی می‌دانستند که در طی آن انسان از واقعیت و زندگی عادی خویش می‌برد و به عالم ماورا دست پیدا می‌کند. آنان به ضمیر ناخودآگاه معتقد بودند و از شیوه‌هایی چون نگارش خودکار، هذیان، جنون و خواب و رویا برای ثبت محتویات ضمیر ناخودآگاه استفاده ...
full textاحیای علم در مثنوی معنوی
از مسائلی که در سنّت تصوّف و عرفان اسلامی به آن توجّه بسیار شده است، مسأله علم و دانایی است و شؤون و مراتب آن و تفاوت دانایی حقیقی از نادانیای که خود را دانایی مینماید و اینکه چگونه میتوان به این دانایی حقیقی رسید. از اینرو یکی از مساعی اصلی عارفان مسلمان، خصوصاً به هنگامی که علوم دیگر به نام علم مشهور میشوند، احیای علم حقیقی است. کتاب احیاء علوم الدین امام محمّد غزالی یکی از نمونههای...
full textMy Resources
Save resource for easier access later
Journal title:
متن پژوهی ادبیجلد ۱۶، شماره ۵۸، صفحات ۹۱-۱۱۴
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023